Barrel aging. Het is mateloos populair in bierland èn in de culinaire wereld. De meeste brouwerijen hebben inmiddels vele rijen gebruikte houten vaten in de lagering liggen. En de keuze is reuze; wijnvaten, sherryvaten, rumvaten, whiskyvaten, portvaten en vooral veel bourbonvaten. De brouwers stoppen hun bier erin, laten het enkele tijd lageren en hopen op mooie verrassende bieren.
De meeste vaten zijn zo rond de 200 liter, maar hebben vaak een grotere inhoud. Voor de thuisbrouwer is dit meestal wat te veel van het goede. Wij moeten het doen met vaatjes tot een liter of 50. Die zijn te koop, maar het probleem is dat daar geen lekkere drank in gezeten heeft. Dus het vat zal wel hout smaken afgeven, maar de twist waarnaar je op zoek bent als je een unieke Barleywine wilt maken bijvoorbeeld, is er niet.
Vals spelen
Tsja, is het valsspelen of gewoon minder bewerkelijk en dus slim? Je kunt een beetje vals spelen om toch het gewenste resultaat te bereiken, door eiken houtsnippers te drenken in bijvoorbeeld whisky, port of cognac. Deze snippers voeg je dan toe tijdens de lagering van je bier. Dat kan relatief kort (een paar weken) of voor langere tijd (een jaar). Er zal regelmatig geproefd moeten worden om te bepalen of de snippers al het gewenste effect hebben gegeven. Op deze manier is het makkelijk experimenteren, je kunt immers kleine proefpotjes maken met verschillende soorten houtsnippers en verschillende soorten drank.
De meest populaire soorten zijn overigens Amerikaanse eik en Franse eik. Frans eiken geeft een milde smaak vaak met zoetige vanille tonen, terwijl de Amerikaanse eik echt een sterke eiken smaak afgeeft.
Door het roosteren van het eikenhout kan de smaak worden bepaald. Donker geroosterde eik heeft een meer gebrande of gekarameliseerde smaak, terwijl licht geroosterde eik een mildere smaak oplevert. Meestal zijn er drie soorten verkrijgbaar, namelijk licht, middel en donker. Je kunt ze zelf roosteren in de oven maar ook direct boven een open vuur. In dit laatste geval zal er ook een rooksmaak waar te nemen zijn.
Over ècht valsspelen gesproken, er is zelfs ‘eikenhout uit een potje‘ te koop!
Het echte werk
En dan het echte werk. Ik heb ook ooit een houten vaatje gekocht, van 23 liter. Ook in dit vat heeft nooit een drank gezeten, het diende als decoratie bij de vorige eigenaar. Ik deed er in 2015 een Russian Imperial Stout in om vervolgens twee weken te lageren. Ik deed dit maar zo kort omdat ik niet teveel houtsmaak wilde. Het bleek toch een beetje te kort, ik proef niet direct het hout van het vat als ik de RIS drink. Maar, misschien geeft het toch op de achtergrond wel een toon. Volgende keer zou ik langer op hout lageren, beloofde ik mijzelf.
Inmiddels is de tijd gekomen om weer eens een poging te wagen. Ik zit te denken aan een Barley Wine gelagerd op mijn houten vat, waar inmiddels een Russian Imperial Stout (2 weken) en rode wijn (6 maanden) in hebben gezeten. Deze keer laat ik het bier er 3 maanden in lageren, op keldertemperatuur. Ik ben benieuwd of dat smaken en aroma’s gaat afgeven waar ik naar op zoek ben.
Een verslag volgt nog!
Wat een lap tekst! Daar moet een biertje bij.